Cormac McCarthy - "Krwawy południk"

McCarthy pisze o Dzikim Zachodzie.

Jego powieść jest jednak bardzo daleka od romantycznych opowieści, jakie znamy z westernów. Próżno w niej szukać szlachetnego szeryfa, walki o sprawiedliwość i szczęśliwego zakończenia.

"Krwawy południk" nie ma nawet głównego bohatera. Ten jest zbiorowy - to banda Johna Glantona (ciekawostka - Glanton jest postacią historyczną, faktycznie istniał i dopuszczał się niezbyt szlachetnych uczynków).

U McCarthy'ego banda Glantona wchodzi w układ z gubernatorem - mają oczyścić okoliczne ziemie z Indian, a zapłata będzie obliczana na podstawie ilości dostarczonych skalpów. Szybko okazuje się, że dla grupy nie ma znaczenia pochodzenie skalpów, co więcej - motywem ich działań nie wydaje się wcale chęć otrzymania zapłaty. Chodzi po prostu o zabijanie, o to, by mknąć przez prerię i pustynię, a po drodze niszczyć wszystko co żyje. 

Przywykłam już do stylu McCarthy'ego, do jego bezimiennych postaci, licznych odwołań do Biblii, surowej narracji i dusznej atmosfery jego powieści. A jednak "Krwawy południk" był dla mnie pewnym zaskoczeniem.

Członkowie bandy Glantona są jakby przezroczyści. Nie wiemy nic o ich motywach, osobowościach, wydają się nie mieć żadnego indywidualnego rysu. Postać, o której wiemy najwięcej to Sędzia Holden - niby nie przywódca, ale jakby przywódca. Niby zwyrodnialec, ale zna się na prawie i na literaturze, mówi obcymi językami, wie to i owo o filozofii. Spośród wszystkich postaci w książce, ta jest najbardziej przerażająca. Wielki, pozbawiony choćby jednego włoska, na pozór spokojny Holden to  zło wcielone, człowiek, który nie wierzy w żadnego Boga, ale sam się za niego uważa. Nic na tym świecie nie ma prawa istnieć jeśli ja nie wydaję na to przyzwolenia, mówi Sędzia Holden, i to zdanie w zestawieniu z jego uczynkami trochę wywołuje gęsią skórkę.

Wyjęci spod prawa koledzy Holdena wędrują przez meksykańskie pogranicze, po drodze gwałcąc i krwawo mordując kobiety, mężczyzn, dzieci i Indian. Nie rozmawiają o swoich uczynkach, nie analizują ich, kierują się prostymi potrzebami - zjeść, wyspać się, zabić. Krwawy szlak, jaki zostawiają za sobą podwładni Glantona zestawiony jest z opisami przyrody - jak zwykle u McCarthy'ego niezwykle precyzyjnymi i sugestywnymi.

Nie ma w tej książce żadnej przeciwwagi dla wszechobecnego zła, żadnej postaci, której można by się uchwycić w nadziei, że przywróci właściwy porządek rzeczy. 

Nie ma Boga, ale nie ma też Szatana - to my, ludzie, jesteśmy odpowiedzialni za całe piekło, które nas spotyka.

Świat "Krwawego południka" jest przerażającym miejscem, bez żadnej nadziei i bez szansy na ocalenie. 

Prawie tak jak życie, zdaje się mówić autor, a ja prawie mu wierzę.