Christos Tsiolkas - "Martwa Europa"

Nazwisko Tsiolkas usłyszałam po raz pierwszy przy okazji informacji o laureatach którejś z prestiżowych nagród literackich. Nagrodzony "Klaps" nie był jeszcze wówczas dostępny w naszym kraju (polski przekład ukaże się na rynku jeszcze w tym miesiącu), nabyłam zatem "Martwą Europę". I przepadłam.

Bohaterem i narratorem powieści jest Isaac - Australijczyk greckiego pochodzenia, fotograf - artysta, żyjący w stałym związku gej. Korzystając z zaproszenia pewnej ateńskiej galerii, która chce zorganizować wystawę jego prac, Isaac wyrusza do kraju swoich przodków, a prawdziwym motywem tej podróży jest dla niego chęć poznania historii własnej rodziny, poszukiwanie korzeni, znalezienie odpowiedzi na pytania o tożsamość.

Czujący się Australijczykiem Isaac wszędzie jest obcy - dla Australijczyków potomek greckich emigrantów, dla Greków, jak się okazuje, uciekinier z ojczyzny.

Z Grecji Isaac wyrusza dalej, odwiedza Paryż, Londyn, Pragę i Berlin. Wyobrażenia Isaaca na temat starego kontynentu jako kolebki cywilizacji, miejsca dostojnego i oddychającego historią zderzają się z brutalną rzeczywistością. Europa, którą poznaje okazuje się chaotyczna, niemoralna, brudna. Ludzie, których spotyka bohater powieści są nieszczęśliwi, niespełnieni, żyjący przeszłością lub mrzonkami o lepszym życiu, które nigdy nie nadejdzie.

Rasizm i antysemityzm są dla nich jak religia, a pamięć o wojnie i Holocauście wciąż żywa.

Podróż Isaaca daleka jest od turystycznych wyobrażeń. Zamiast wędrówek po muzeach mamy tu polowanie w parku na seksualnych partnerów, narkotyczne wizje i wielogodzinne, ostre imprezy.

Europa, która była dla bohatera wielką obietnicą, okazuje się równie wielkim rozczarowaniem. W miejsce wzniosłych doznań serwuje tylko brud, smród i przygnębiającą nijakość. Zamiast jednak skrzywić się z niesmakiem i odwrócić wzrok, Isaac z perwersyjną przyjemnością zanurza się w tę europejską ciemność - a może wciągają go w nią jego własne demony?

Oto powieść, w której podobało mi się po prostu wszystko. I temat, i język, momentami ostry i szokujący, i przełamujące fabułę partie opisujące przeszłość greckiej rodziny Isaaca. A najbardziej podoba mi się to, że choć lekturę skończyłam już jakiś czas temu, to ta książka wciąż we mnie żyje i nie pozwala o sobie zapomnieć.

Tego właśnie szukam w literaturze.

Bardzo polecam.